Od tysięcy lat ludzie wykorzystywali jedzenie jako lekarstwo. Cały czas poszukiwano nowych substancji, czy produktów o korzystnych właściwościach prozdrowotnych. Dzisiaj dzięki badaniom naukowym możemy stwierdzić jakie konkretnie substancje bioaktywne wpływają na nasz organizm, w jaki sposób i w jakich surowcach możemy je znaleźć. W obecnych czasach, kiedy zmagamy się z plagą otyłości, a w rezultacie z cukrzycą typu 2, nowotworami żywieniowo zależnymi, chorobami sercowo-naczyniowymi, trudno nie łączyć tych problemów z nieprawidłowym żywieniem. Na skutek rozwoju handlu i transportu na polskim rynku znacznie zwiększył się dostęp do produktów zagranicznych, egzotycznych owoców i warzyw.
Superfoods to termin, który stał się bardzo popularny w ostatnich latach. Promowany przez media oraz osoby znane. Umowna definicja określa superfoods jako żywność bogatą w składniki uważane za szczególnie korzystne dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Według wielu źródeł superfoods są to produkty roślinne, które były stosowane od wieków w różnych zakątkach świata jako panacea na dolegliwości chorobowe oraz jako podstawa lub składnik jadłospisów tamtejszych plemion. Superfoods charakteryzuje duża zawartość składników odżywczych w małej masie produktu lub duża koncentracja takich składników, których w naszym pożywieniu często brakuje, np. kwasów tłuszczowych omega-3. Jednakże musimy zauważyć, że tak naprawdę nie istnieje superfoods, która dostarczałaby wszystkich składników w jednym produkcie. A obecny nurt w mediach to głównie działanie marketingowe. Dlatego też od 2007 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zakazał wprowadzania produktów do obrotu jako superfoods, o ile nie towarzyszy im szczególne oświadczenie medyczne wspierane wiarygodnymi badaniami naukowymi.
Należy pamiętać, że produkty lub surowce bogate w związki bioaktywne to nie tylko produkty zagraniczne i nie musimy wydawać na nie dużych kwot. Wśród naszych rodzimych produktów również znajdziemy takie, które są bogactwem składników mineralnych i z powodzeniem możemy dodawać je do pożywienia.
Poniżej przedstawiamy wybrane surowce, które korzystnie wpływają na organizm człowieka, a które są szeroko dostępne na naszym rynku (produkty z Polski i nie tylko). Są to produkty, które w opinii publicznej uznawane są za ,,superfoodsy’’.
Szpinak | Dostarcza do organizmu witaminę K (wzmacnia kości i układ trawienny), witaminę A (wpływ na układ odpornościowy i prawidłowe procesy widzenia), mangan (pozytywny wpływ na stawy), magnez (wzmacnia mięśnie, zdrowie fizyczne i psychiczne). Szpinak zawiera także cenne antyoksydanty i ksantofile wpływające na zmniejszanie stanów zapalnych, działają także przeciwnowotworowo. |
Jarmuż | Stanowi ogromne bogactwo bioaktywnych substancji wpływających prozdrowotnie na nasz organizm. Wśród nich znajdziemy: witaminy A, C, K i witaminy z grupy B, wapń, potas, żelazo, magnez, flawonoidy i karotenoidy. Jarmuż wspomaga utrzymanie prawidłowej gospodarki lipidowej, zmniejsza ryzyko zachorowania na raka, działa antyoksydacyjnie i silnie przeciwzapalnie. Dodatkowo chroni ściany żołądka przed rozwojem bakterii Helicobater pylorii, będącej jednej z głównych przyczyn wrzodów żołądka. |
Brokuły | Bogate w cenne mikro- i makroelementy (w tym witaminy, mangan, cholinę, chrom, potas, magnez, żelazo, wapń, cynk czy selen). Brokuły bogate są także w fitoskładniki takie jak kemferol i glukozynolany. Łagodzą one bowiem reakcje alergiczne oraz wspierają procesy detoksykacyjne i trawienne. Regularne spożywanie brokułów zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworu oraz wpływa na zmniejszenie poziomu cholesterolu we krwi. |
Szparagi | Są cennym źródłem chromu. Składnik ten jest niezwykle ważny dla diabetyków i osób mających problem z prawidłowym poziomem cukru we krwi. Chrom także usprawnia transport cukru z krwiobiegu do komórek. Szparagi bogate są w glutation – wspiera on wątrobę w procesach detoksykacji. Dzięki dużej zawartości asparaginy (aminokwas) szparagi wpływają również na gospodarkę wodną organizmu oraz działają moczopędnie. |
Rukola | Zawiera β-karoteny (prowitamina witaminy A), witaminę C, witaminę K, żelazo i witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy, który jest niezwykle ważny na przykład we wczesnych etapach ciąży. Rukola bogata jest w antyoksydanty, które zapobiegają nowotworom, zwłaszcza narządów rozrodczych – szyjki macicy, jajników, piersi i prostaty. |
Imbir | Zawiera wiele substancji biologicznie aktywnych, w tym gingerol, shogaol i olejki eteryczne, które nadają charakterystyczny aromat, smak i zapach tej roślinie. Imbir wykazuje szereg korzystnych właściwości m. in. łagodzi nudności i wymioty – stosowany u kobiet w ciąży w celu łagodzenia porannych mdłości, stosowany jest również profilaktycznie w chorobie lokomocyjnej, łagodzi bóle migrenowe i menstruacyjne, obniża poziom cholesterolu we krwi oraz działa przeciwnowotworowych. |
Czarnuszka | Bogata w olejki eteryczne (w tym tymochinon), kwasy tłuszczowe, witaminę E, beta-karoten, witaminy z grupy B, biotynę, flawonoidy oraz fitosterole. Dzięki różnorodnemu składowi czarnuszka wpływa na obniżanie ciśnienia krwi i zapobiega powstawaniu zakrzepów, reguluję pracę trzustki, pomaga zwalczać wolne rodniki wpływające na procesy nowotworzenia, wspiera leczenie przy niepłodności, obniża poziom szczawianów w moczu, tym samym obniżając ryzyko powstawania kamieni nerkowych. |
Kurkuma | Substancjami biologicznie aktywnymi występującymi w kurkumie są kurkuminoidy, z czego największą aktywność posiada kurkumina. Hamuje ona rozprzestrzenianie się pasożytów, grzybów chorobotwórczych oraz bakterii, działa wspomagająco w leczeniu przewlekłych stanów zapalnych, jak wrzodziejące zapalenie okrężnicy, hamuje rozwój komórek nowotworowych, wspomaga leczenie chorób neurodegeneracyjnych, jak: choroba Alzheimera, Parkinsona czy depresja oraz przyśpiesza trawienie i wspomaga metabolizm. |
Cynamon | Korzystnie wpływa nie tylko zapobiegając przeziębieniu i ułatwiając oddychanie. Działa również przeciwgrzybiczo, przeciwnowotworowo i antyseptycznie. Jest bogaty w witaminę A, C, E, K, wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód i cynk. |
Wprowadzenie do jadłospisu produktów określane mianem ,,superfoods’’ wydaje się korzystne, szczególnie jeśli nasz codzienny jadłospis jest ubogi w składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne. Żywność superfoods charakteryzuje się dużą zawartością niezbędnych dla organizmu składników w małej objętości produktu, dlatego wprowadzenie jej do diety jest łatwe i nie wymaga drastycznych zmian. Produkty, takie jak: siemię lniane, nasiona chia, czy cynamon można dodawać do sałatek, koktajli, owsianki, jogurtów oraz wielu innych dań. Różnorodność i łatwość zastosowania oraz prozdrowotne właściwości sprawiają, że można je stosować w celu zbilansowania jadłospisu zarówno u osób zdrowych, jak i pacjentów z różnymi dolegliwościami. Należy jednak pamiętać, aby włączać do diety różne produkty spożywcze. Warto korzystać z tych występujących w naszym klimacie, a które są równie cenne jak te zagraniczne szeroko reklamowane w mediach. Dobrze zbilansowana i zdrowa dieta wcale nie musi być droga, ani też trudna do wdrożenia.
Autor tekstu: mgr Ilona Maślanka
dietetyk kliniczny Gabinet Dietetyczny Vital Rzeszów
Kontynuując przeglądanie strony, wyrażasz zgodę na używanie przez nas plików cookies. więcej informacji
Aby zapewnić Tobie najwyższy poziom realizacji usługi, opcje ciasteczek na tej stronie są ustawione na "zezwalaj na pliki cookies". Kontynuując przeglądanie strony bez zmiany ustawień lub klikając przycisk "Akceptuję" zgadzasz się na ich wykorzystanie.