POD LUPĄ – HUMMUS SMAKOWY
8 czerwca 2018
Jak trzymać formę na wakacjach?
12 czerwca 2018
Pokaż wszystkie

Witamina D

Właściwości Witaminy D

Witamina D stała się w ostatnim czasie bardzo popularna. Pełno jej w reklamach telewizyjnych, ulotkach, słyszymy o niej od specjalistów, jesteśmy zachęcani do suplementacji. Skąd ta moda? Okazuje się, że na przestrzeni czasu, witaminie D zaczęto przypisywać znacznie więcej funkcji niż te związane z układem kostnym. Ma ona wpływ na samopoczucie, a jej niedobór może być przyczyną chorób o podłożu autoimmunologicznym czy nowotworowych. O tym dlaczego witamina D jest inna niż pozostałe i czy rzeczywiście witaminę D „czerpiemy” ze słońca przeczytacie poniżej.

.

Czym jest witamina D


słońce

Witamina D obok witamin A, E i K należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, choć spełnia ona rolę hormonu. Istnieją dwie formy witaminy D: D3 (cholekalcyferol)  i D2 (ergokalcyferol). Witamina D2 występuje w roślinach i grzybach, natomiast witamina D3 w produktach pochodzenia zwierzęcego. Witamina D3 jest związkiem, który organizm również może wyprodukować endogennie (wewnętrznie). W tym celu potrzebne jest promieniowanie ultrafioletowe UVB. Ten rodzaj promieniowania powoduje zamianę zawartej w skórze, nieaktywnej formy witaminy D (prowitaminę) w jej formę aktywną cholekalcyferol (witaminę D). Kolejne przemiany witaminy D zachodzą w wątrobie i nerkach, a także w układzie pokarmowym, kostnym, mięśniach, neuronach, trzustce, gruczole krokowym i limfocytach. Stąd wiadomo, że witamina D nie oddziałuje wyłącznie na utrzymanie prawidłowego stanu tkanki kostnej w organizmie ale także na wiele narządów i układów naszego ciała. Witaminie D przypisuje się coraz większą rolę w naszym organizmie, wpływa ona na:

  • prawidłowe funkcjonowanie układu kostno-szkieletowego, poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej
  • odpowiada za „wygaszanie” reakcji zapalnych, dzięki czemu chroni przed przewlekłymi procesami zapalnymi oraz chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak: nieswoiste zapalenie jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca typu I.
  • niedobory witaminy D zwiększają ryzyko zaburzeń nastroju w tym depresji, jej niedobory mogą wpływać na rozwój choroby Parkinsona i Alzhaimera.
  • hamuje wzrost i różnicowanie się komórek nowotworowych, przez co może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na niektóre nowotwory, m.in.:. jelita grubego, piersi, płuc, macicy, gruczołu krokowego oraz szpiczaka mnogiego.

.Synteza odpowiedniej ilości witaminy D jest uzależniona od kilku czynników m.in.:

  • pory roku
  • szerokości geograficznej
  • warunków atmosferycznych – nasłonecznienia
  • ubioru – może ograniczać dostęp promieni słonecznych do powierzchni skóry
  • filtrów ochronnych – stosowanie ochrony przeciwsłonecznej w postaci filtrów UV eliminuje możliwość wytwarzania witaminy D
  • czasu ekspozycji na słońce – 15-30 minut codziennej ekspozycji na słońce przy odsłoniętej powierzchni ciała minimum 18% (odsłonięte przedramiona i częściowo nogi), w godzinach 10:00-15:00 pokrywa zapotrzebowanie na witaminę D
  • wieku – u osób starszych skórna synteza witaminy D przebiega dwa razy wolniej
  • zawartości melaniny w skórze – osoby o ciemnej karnacji potrzebują dłuższej ekspozycji na słońce niż osoby o jasnej karnacji

.

Biorąc pod uwagę powyższe czynniki utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy D w organizmie poprzez syntezę skórną oraz wraz z żywnością jest bardzo trudne. Deficyt tej witaminy dotyczy wszystkich grup wiekowych i wynosi ok. 90% populacji. Dlatego w miesiącach zimowych niezbędna jest suplementacja tej witaminy. Do częstych objawów niedoboru, wymienić można:

  • poczucie ciągłego zmęczenia,
  • złe samopoczucie, obniżenie nastroju,
  • częste infekcje,
  • bóle mięśni i kości.

.

Jak suplementować witaminę Dwitamina D suplement

Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co oznacza że może się kumulować w organizmie, a w bardzo dużych dawkach może być toksyczna. Suplementacja witaminy D powinna odbywać się pod nadzorem lekarza, po wcześniejszym sprawdzeniu aktualnego poziomu tej witaminy w organizmie. Badanie można wykonać w laboratorium medycznym, sprawdzając poziom 25-hydroksywitaminy D [25(OH)D] w surowicy krwi. Na niedobór wskazuje wartość poniżej 20 ng/ml (poniżej 50 nmol/l). Optymalne stężenie to 30-50 ng/ml (75-125 nmol/l). Odpowiednią dawkę witaminy D powinien ustalić lekarz.

,

 

W tabeli poniżej przedstawiono pożądane wartości witaminy D w organizmie oraz wskazówki dotyczące postępowania w przypadku nadmiaru lub niedoboru tej witaminy.

Terminologia Stężenie 25(OH)D w surowicy Działanie do rozważenia
nmol/l ng/ml
Deficyt 0-50 0-20 Terapia deficytu
Stężenie suboptymalne >50-75 >20-30 Zwiększenie/utrzymanie suplementacji witaminą D
Stężenie optymalne >75-125 >30-50 Utrzymanie suplementacji witaminą D
Stężenie wysokie >125-250 >50-100 Utrzymanie/obniżenie dawek witaminy D
Stężenie potencjalnie toksyczne >250 >100 Powstrzymanie się od przyjmowania witaminy D do momentu uzyskania stężenia w zakresie optymalnym
Poziom toksyczny >500 >200 Leczenie potencjalnych efektów toksycznych

Źródło: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych oraz w grupach ryzyka deficytów – Wytyczne dla Europy Środkowej – 2013 r.

Przeciwskazana do suplementacji witaminy D

Niedobory witaminy D są powszechne, jednak istnieją pewne jednostki chorobowe, przy których suplementacja nie jest wskazana. Należą do nich:

  • hiperkaliemia
  • kamica nerkowa
  • nadczynność przytarczyc
  • hipermagnezemia
  • sarkoidoza

 

Witamina D w żywności

Witamina D występuje w niewielu produktach spożywczych. Najlepszym źródłem witaminy D są tłuste ryby morskie, masło, jaja, grzyby, wątroba.

W tabeli przedstawiono zawartość witaminy D w polskich produktach żywnościowych.

Produkt Zawartość witaminy D
Węgorz świeży 1200 IU/100g
Śledź marynowany 480 IU/100g
Śledź w oleju 808 IU/100g
Dorsz świeży 40 IU/100g
Gotowany/pieczony łosoś 540 IU/100g
Gotowana/pieczona makrela 152 IU/100g
Ryby z puszki (tuńczyk/sardynki) 200 IU/100g
Żółtko jajka 54 IU/żółtko
Ser żółty 7,6-28 IU/100g
Mleko krowie 0,4-1,2 IU/100ml

              Źródło: Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D  – 2009

.

 

             Podsumowując, witamina D spełnia wiele istotnych funkcji w organizmie, nie wszystkie z nich zostały dokładnie poznane. Duży wpływ na jej wytwarzanie ma słońce, przy udziale promieniowania w skórze powstaje jej aktywna forma. Bardzo trudno jest utrzymać prawidłowy poziom witaminy D przez cały rok, dlatego w miesiącach zimowych wskazana jest jej suplementacja.

Kontynuując przeglądanie strony, wyrażasz zgodę na używanie przez nas plików cookies. więcej informacji

Aby zapewnić Tobie najwyższy poziom realizacji usługi, opcje ciasteczek na tej stronie są ustawione na "zezwalaj na pliki cookies". Kontynuując przeglądanie strony bez zmiany ustawień lub klikając przycisk "Akceptuję" zgadzasz się na ich wykorzystanie.

Zamknij